Thủ tục thông quan tại cửa khẩu giữa Trung Quốc và Việt Nam là một quy trình quan trọng trong việc giao thương giữa hai quốc gia, đặc biệt khi dòng chảy hàng hóa qua biên giới ngày càng sôi động. Hệ thống thủ tục này giúp các cơ quan hải quan kiểm soát và quản lý các mặt hàng xuất nhập khẩu, đảm bảo an ninh biên giới, đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp. Với vị trí địa lý thuận lợi, các cửa khẩu như Hữu Nghị (Lạng Sơn), Móng Cái (Quảng Ninh) hay Lào Cai đã trở thành các điểm giao dịch quan trọng, thúc đẩy phát triển kinh tế khu vực và tạo ra nhiều cơ hội kinh doanh.
Để thực hiện thủ tục thông quan, doanh nghiệp vận chuyển hàng hóa giữa Trung Quốc và Việt Nam cần chuẩn bị kỹ lưỡng các giấy tờ pháp lý. Đối với hàng hóa xuất khẩu từ Trung Quốc, các chứng từ cần thiết bao gồm hóa đơn thương mại, giấy chứng nhận nguồn gốc hàng hóa (C/O), danh sách đóng gói, và giấy phép xuất khẩu (nếu hàng thuộc nhóm hàng hạn chế). Ở phía Việt Nam, ngoài các giấy tờ tương tự, doanh nghiệp còn cần có giấy phép nhập khẩu đối với một số mặt hàng đặc biệt như thực phẩm, dược phẩm, và các sản phẩm nhạy cảm khác. Đồng thời, nếu hàng hóa có yêu cầu đặc biệt về kiểm dịch như nông sản hay thực phẩm tươi sống, doanh nghiệp cần bổ sung giấy kiểm dịch hoặc giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm để đảm bảo hàng hóa đáp ứng tiêu chuẩn quốc gia.
Khi hàng hóa đến cửa khẩu, đại diện doanh nghiệp hoặc công ty logistics sẽ nộp hồ sơ trực tuyến qua hệ thống hải quan điện tử hoặc trực tiếp tại quầy làm thủ tục. Hải quan Việt Nam sẽ tiến hành kiểm tra và xử lý hồ sơ, xác nhận tính hợp lệ của các thông tin liên quan đến hàng hóa, đối chiếu với quy định hải quan để đánh giá mức độ rủi ro và yêu cầu kiểm tra thực tế. Trong quá trình kiểm tra thực tế, các cán bộ hải quan sẽ tiến hành mở kiện hàng, đối chiếu thông tin trên giấy tờ với hàng hóa thực tế nhằm phát hiện các hành vi gian lận thương mại, buôn lậu, hoặc vi phạm quy định xuất nhập khẩu. Nếu hàng hóa đáp ứng đủ tiêu chuẩn và không có dấu hiệu vi phạm, hải quan sẽ cấp giấy thông quan.
Ngoài thủ tục kiểm tra hàng hóa, hải quan Việt Nam còn tính toán các khoản thuế và phí cần thiết như thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng (VAT), và các loại thuế phí khác nếu có. Trong một số trường hợp, hàng hóa từ Trung Quốc sẽ được hưởng ưu đãi thuế quan nếu đáp ứng các quy định của Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA), giúp doanh nghiệp giảm chi phí nhập khẩu và tăng khả năng cạnh tranh.
Nhằm tạo thuận lợi cho thương mại giữa hai quốc gia, chính phủ hai bên đã áp dụng hệ thống thủ tục hải quan điện tử, cho phép các doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và giảm thiểu chi phí vận chuyển. Ngoài ra, với sự hỗ trợ từ các công ty logistics chuyên nghiệp và các dịch vụ khai báo hải quan, doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro và đảm bảo hàng hóa được thông quan một cách nhanh chóng, an toàn và hợp pháp. Thủ tục thông quan hàng hóa giữa Trung Quốc và Việt Nam không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế song phương mà còn là yếu tố quan trọng giúp nâng cao vị thế và hội nhập kinh tế quốc tế của cả hai nước.